تکنیک اسکمپر         SCAMPER Technique

این تکنیک که سؤالات ایده برانگیز نیز نامیده می‌شود، مجموعه‌ای از سوالات است که به فرد کمک می‌کند تا موضوع و مسئله مورد نظر خود را از زوایای مختلف مورد بررسی قرار داده و به ایده‌های جدیدی دست یابد که در شرایط معمول تصور این ایده‌ها دور از ذهن به نظر می‌آیند.
در واقع واژه SCAMPER از کنار هم قرار گرفتن حرف اول هفت واژه یا عبارت تشکیل شده است که طرح سوالات فوق براساس این واژه‌ها صورت می‌گیرد.

هفت واژه تشکیل دهنده SCAMPER عبارتند از:

برای روشن‌تر شدن موضوع به مثالهای زیر توجه کنید:

1- جانشین کردن  Substitute

• چه چیزی را میتوان به جای چیز دیگر به کار برد؟
هيزم، زغال، گازوئيل،نفت، بنزين، گاز

شيوه هاي آموزش خلاقيت :

روش تحريك فكري يا بارش فكري يا يورش فكري                         ( مهم و بحث انگيز )

« اجراي تكنيك گردهمايي كه از طريق آن گروهي مي كوشند      راه حلي براي يك مسأله بخصوص با انباشتن تمام ايده هايي كه به وسيله اعضاء ارائه مي شود بيابند . » با كل كلاس يا گروه بندي     مي توان انجام داد .

فهرست خصوصيات :

به جاي طرح موضوع به شكل كلي ، به اجزاء كوچكتري تقسيم و به هرجزء مستقلاً پرداخته مي شود . در اين روش فرد فهرستي از صفات مختلف يك شي يا يك ايده را آماده كرده و سپس هر صفت جداگانه بررسي مي نمائيم .

اين روش را مي توان هم در مسائل پيچيده وهم ساده به كار برد . همچنين از اشياء تا مسائل انتزاعي را دربرگرفت .

شي ساده : ميز ، كاغذ : فهرستي از شكل ، اندازه ، رنگ ، كاربردو... سپس تمركز روي هر خصوصيت و راههايي جهت اصلاح ، تغيير ، بهبود

( كار عملي )

 فهرست سؤالات :

فهرستي از سؤالات تهيه تا موجب برانگيختن قدرت تفكر گردد سؤالات آنگونه تنظيم مي شوند كه ايده برانگيز باشند .

مي توان فردي يا گروهي استفاده نمود .

سؤالات :

كاربردهاي ديگر

اقتباس

تبديل و تغيير

جانشين سازي

بزرگ سازي

كوچك سازي

تغيير ترتيب

وارونه سازي

تركيب

تعريف تفكر خلاق :

توافقي ميان محققان و روان شناسان به عمل نيامده است .

بعضي از تعاريف براساس :

الف ) ويژگيهاي شخصيتي افراد

ب) فرايند خلاق

ج ) محصول خلاق 

مي باشد .

الف ) گيلفورد: مجموعه اي از تواناييها و خصيصه هايي است كه موجب تفكر خلاق مي شود .

ب )مدينك : شكل دادن به عناصر متداعي به صورت تركيبات تازه كه الزامات خاصي مطابق است يا به شكلي مفيد است . هرچه عناصر تركيب جديد ، غيرمشابه تر باشند . فرايند حل كردن خلاقتر خواهد بود .

ج ) گيزلين: ارائه كيفيت هاي تازه از مفاهيم و معاني است .

د )تايلور : شكل دادن تجربه ها در سازمان بندي هاي تازه

دوبونو DOBONO

تفكر جانبي يا خلاق: كه به دنبال تغيير ساختار قالب ها و ايجاد قالب هاي جديد

تفكر عمودي : ايجاد قالب هاي ذهني وتوسعه آن

 تعاريف خلاقيت :

حل يك مشكل يا سلسله اي از مسائل كوچك و بزرگ مي باشد .

تحولات دامنه دار و جهت دار در فكر و انديشه انسان ها به طوري كه فرد توانايي تركيب عوامل قبلي را به طريق جديد به دست آورد .

به كارگيري

مجموعه اي از تواناييها و خصيصه هاست كه موجب تفكر خلاق     مي شود. ( گيلفورد – 1950)

ارائه كيفيت هاي تازه از مفاهيم و معاني (گيزلين -1988)

شكل دادن تجربه ها در سازمان بندي هاي تازه (تايلور-1988)

فرايندي كه نتيجه آن يك كار تازه اي مي باشد كه توسط گروهي در يك زمان به عنوان چيزي مفيد و رضايت بخش مقبول واقع شود. (استين – 1974)

توانايي :

توانايي حل مسائلي است كه فرد قبلاً حل آن ها را نياموخته است .

تفكر خلاق همان تفكر واگرا نيست .

بلكه مجموعه تواناييهاي مختلف است .

خلاقيت يك جريان و مجموعه تعاملي نگريست كه تفكر واگرا قسمتي از اين مجموعه است .

خلاقيت : مجموعه عوامل شخصيتي ، فرايند و محصول است كه در يك محيط اجتماعي در حال تعاملند .

طرح پرورش خلاقيت با اصلاح الگوي مصرف چندين سال است كه در دوره ابتدايي در كلاس هاي چهارم و پنجم در حال اجرا مي باشد .. به منظئر اطلاع كامل همكاران هم فايل مربوط به كتاب ان را در وب گذاشته و هم پاور كامل آن را در چند پست  آورده ام...

 بخش اول : ضرورت و اهميت

 تعاريف :

oتفكر

oانواع تفكر

oخلاقيت مقدمه

oاصلاح الگوي مصرف

ويژگيها تفكر خلاق

شيوه هاي پرورش خلاقيت

oروش تحريك مغزي

oفهرست خصوصيات

oفهرست سوالات 

 بخش دوم :  شيوه هاي اجرايي

گام اول : تشخيص مسأله

گام دوم : بررسي وتحليل

گام سوم : طرح مسأله

گام چهارم : اجرا نمودن ايده ها

گام پنجم : مستند كردن ايده ها

مسأله هاي پيشنهادي

بخش سوم : نظارت و ارزشيابي

 در اين چند پست متوالي مباحث طرح پرورش خلاقيت با اصلاح الگوي مصرف ارائه خواهد شد...