خلاقیت چیست؟

توانایی دیدن چیزها به شیوه های جدید، شکستن مرزها و فراتر رفتن از چارچوب ها، فکر کردن به شیوه ای متفاوت، ابداع چیزهای جدید، استفاده از چیزهای نا مربوط و تبدیل آن به شکل های جدید.

برای درک و فهم خلاقیت ابتدا باید آن را تعریف کرد. قابل قبول ترین تعریفی که از خلاقیت ارائه شده است عبارت است از «توانایی دیدن چیزها به شیوه های جدید، شکستن مرزها و فراتر رفتن از چارچوب ها، فکر کردن به شیوه ای متفاوت، ابداع چیزهای جدید، استفاده از چیز های نا مربوط و تبدیل آن به شکل های جدید».

برخی دیگر از متخصصان، خلاقیت را بعنوان یک تولید،‌ فرایند، یکسری مهارت ها و ویژگی های شخصیتی توصیف می کنند.

 خلاقیت به عنوان یک تولید:

ادیسون (با اختراع برق) و گراهام بل (با اختراع تلفن) هر دو مولد چیزهای جدیدی بودند که جامعه بشریت را منقلب کرد. همین طور پیشرفت های پزشکی، کارهای هنری، اصول و قوانین علمی نیز از جمله تولیدات خلاق محسوب می شوند.

 خلاقیت به عنوان یک فرایند:

طبق این توصیف، خلاقیت فرایندی است که فرد با آن درگیر می شود حتی اگر به تولید چیز خاصی منجر نگردد. همه افراد می توانند عملکرد خلاقی داشته باشند. عملکرد خلاق شامل فکر کردن، صحبت کردن، بازی، نوشتن، رقصیدن، آواز خواندن، ‌نواختن موسیقی، آزمایش و دستکاری کردن ایده ها و اشیا باشد. بنابراین هر فعالیت هنری کودک خردسال می تواند خلاق باشد. خلاقیت کودکان در سال های اولیه زندگی بیشتر مبتنی بر فرایند است؛ یعنی کودک، یک نقاشی را شروع می کند اما آن را کامل نکرده و رها می کند. این عملکرد یعنی قرار گرفتنی در فرایند خلاقیت حتی اگر منجر به تولید کلی اثر نشود.

خلاقیت به عنوان یک مهارت:

گرچه همه کودکان بالقوه خلاق هستند اما این توانایی بدون تمرین خاموش می شود.

خلاقیت برای شکوفایی نیاز به تمرین دارد. بعنوان مثال مهارت در بازی تنیس بدون تمرین، به سرعت از بین می رود. یک بازیکن خوب، دائماً تمرین می کند. بدون تمرین، توانایی نوشتن، موسیقی، آواز، رقص، نقاشی و بسیاری دیگر ... ممکن است متوقف شود.

خلاقیت به عنوان یک سری ویژگی های شخصیتی: برخی از محققان ویژگی هایی را برای افراد خلاق مطرح می کنند.

این ویژگی ها عبارتند از: جسارت، کنجکاوی، انعطاف پذیری، استقلال، درون گرایی، ناهم نوایی، شوخ طبعی گرایش به تجربه کردن و.... .

خلاقیت به عنوان یک سری شرایط محیطی:

منظور از شرایط محیطی، افراد، مکان ها، اشیا، و تجربیات است. کودکان از هیچ قادر به خلق چیزی نیستند. آنها برای ترسیم کردن یا خلق چیزی نیاز به تجربه دارند. به عنوان نمونه، کودکی که فرودگاه یا مرز هوایی را ندیده است به سختی می تواند در بازی ها یا فعالیت دیگرش، فعالیت خلاقانه ای داشته باشد. به همین ترتیب، در بیان خلاقیت، هرچه زمینه تجربیات فرد یا مکان ها، اشیا و سایر افراد بیشتر باشد، عملکرد وی در فعالیت های خلاقانه بیشتر است.

محیط خانه یکی از عوامل مهم در پرورش خلاقیت محسوب می گردد. اگر در محیط خانه دیدگاه خوش بینانه ای نسبت به این موضوع وجود داشته باشد. کودکان بیشتر استعداد های خود را بروز می دهند.

تحقیقات نشان داده است که اگر:

والدین به کودکان شان احترام بگذارند،

نسبت به توانایی فرزندشان اعتماد داشته باشند،

به کودکان شان اجازه کشف کردن و تصمیم گیری بدهند،

ارزش های خانواده همیشه بر مبنای صداقت، شایستگی، منطق و موفقیت باشد، به پرورش و رشد خلاق کودکان خود کمک کرده اند.

گردآورنده: اکرم مالکی پور1386