براساس مبانی نظری روش های فعال تدریس می توان گفت تدریس فعال، تدریسی است كه در آن رخدادهای آموزشی به صورت تعامل های علمی، عاطفی و اجتماعی اتفاق می افتد. در تدریس فعال و تعاملی علاوه بر توجه به كسب اطلاعات و مهارت ها، به فرایند تفكر واهداف اجتماعی آموزش تاكید فراوان شده است. نظریه پردازان تدریس تعاملی براین باورند كه كه مهارت های مهم زندگی از طریق تجارب تعاملی تقویت می شود.دراین بخش به برخی از ویژگی های روش های تدریس فعال كه ضرورت استفاده از این روش ها را نمایان می سازند اشاره می گردد:

1- در روش های فعال تدریس یادگیری عبارت است از تغییرات تجربه بر اثر رفتار یادگیرنده و كسب ساخت جدیدی از عملیات ذهنی. در این روش ها یادگیری تابع تحول ذهنی كودك است. و تحول روانی توضیح دهنده یادگیری است .(كریمی،1373)

2- یادگیری در روش های فعال تدریس بر پایه اكتشاف و استقرار است. ولذا در این روش ها چگونه یادگرفتن مهم تر از چه چیز یادگرفتن است. در روش های تعاملی دانش آموزان روش یادگرفتن را نیز یاد می گیرند.

3- ماهیت یادگیری، تعاملی است خلاق كه بدون وقفه بین دانش آموز وموقعیت آموزشی در جریان است. همان طور كه پیاژه نشان داد، بیش تر آموخته های مهم ما حاصل تعامل با دیگران است. در روش های فعال تدریس آن چه دانش آموزان انجام می دهد، سبب یادگیری می شود. یادگیــرنده بر اثر تاثـیر خود بر محیــط و واكنش فعال در برابر عمل محیط به پیـشرفت دست می یابد .

4- معلمان فعالیت های یادگیری از طریق تعاملی را به گونه ای سازمان می دهند كه دانش آموزان حقیقتا به یكدیگر وابسته باشند و هیچ یك از اعضاء گروه نمی تواند موفق شود مگر این كه تمام اعضاء موفق شوند. شعار كلاس تعاملی و همیاری این است: یا همه نجات می یابیم یا همه غرق می شویم. (الیس و والن،1379)لذا در این روش ها جنبه های منفی رقابت دانش آموزان از بین می رود.